036 269 7201
maytinhtaichinh2022@gmail.com
Cách McKinsey Giải Quyết Mọi Vấn Đề Chỉ Trong 24 Giờ
Bạn có biết… các công ty tư vấn như McKinsey, BCG hay Bain không bao giờ bắt đầu bằng việc “đi tìm dữ liệu”? Họ làm ngược lại — và đây là thứ giúp họ được trả cả triệu đô cho một dự án.
Trong bài viết này, bạn sẽ hiểu chính xác cách consulting firms giải quyết những vấn đề rối rắm nhất trên đời, bằng một phương pháp nghe có vẻ “ngược đời”, nhưng lại cực kỳ hiệu quả: Hypothesis-Based Problem Solving.
Mình sẽ chỉ cho bạn:
-
Tại sao họ luôn có câu trả lời ngay từ ngày đầu tiên
-
Tại sao bạn càng đào dữ liệu thì càng… bế tắc
-
Và cách bạn áp dụng ngay tư duy này vào mọi việc — từ công việc, kinh doanh đến cuộc sống
Cuối cùng, mình sẽ chia sẻ tips thực chiến của một consultant dùng mỗi ngày.
Consulting thật ra làm gì?
Hầu như tất cả consulting firms — McKinsey, BCG, Bain, Accenture… — đều dùng chung một triết lý:
Không bao giờ bắt đầu bằng dữ liệu.
Luôn bắt đầu bằng một giả thuyết.
Nghe hơi vô lý đúng không?
Nhưng đây mới là cách để họ xử lý những vấn đề cực kỳ lớn: doanh thu giảm, chi phí tăng, thị trường phức tạp, đối thủ quá mạnh…
Hãy tưởng tượng bạn là nhân viên tư vấn. Công ty khách hàng nói:
“Lợi nhuận của chúng tôi đang lao dốc. Hãy tìm nguyên nhân và đưa giải pháp.”
95% người sẽ làm gì?
→ Lào vào tìm dữ liệu, đọc báo cáo, hỏi từng phòng ban, soi từng con số.
Nhưng consultant không làm vậy.
Consultant hỏi:
“Nếu phải đưa ra câu trả lời ngay hôm nay — chưa có số liệu gì — tôi nghĩ nguyên nhân là gì? Và giải pháp có thể là gì?”
Và họ viết ngay Answer on Day 1.
Hypothesis-Based Problem Solving là gì?
Phương pháp này xoay quanh 3 ý chính:
-
Có một câu trả lời dự đoán ngay từ ngày 1
-
Biến câu trả lời đó thành một tập giả thuyết
-
Dùng dữ liệu để kiểm tra giả thuyết, chứ không đi thu thập dữ liệu vô tội vạ
Consultant không chờ đến khi có đủ dữ liệu để “cảm thấy tự tin”.
Họ luôn có “bản nháp” lời giải và dùng dữ liệu để kiểm chứng nó.
Vì sao cách này lại mạnh?
Vì nếu không có giả thuyết:
-
Bạn sẽ bị cuốn vào biển dữ liệu vô hạn
-
Bạn mất thời gian nghiên cứu thứ không ảnh hưởng đến kết quả
-
Bạn không biết cái gì quan trọng, cái gì không
-
Bạn không thể trả lời sếp khi sếp hỏi:
“Tình hình thế nào rồi?”
Còn khi có giả thuyết:
-
Bạn ưu tiên đúng thứ cần phân tích
-
Bạn tiết kiệm cả đống thời gian
-
Bạn tập trung vào thứ ảnh hưởng đến kết quả
-
Bạn trả lời được câu hỏi ngay cả khi chưa phân tích xong
Consulting gọi đây là “top-down problem solving”.
Ví dụ thực tế
Giả sử bạn tư vấn cho một công ty ví điện tử đang muốn mở rộng sang thị trường Brazil.
Trong ngày đầu tiên, chưa có dữ liệu, không có báo cáo, không có phân tích gì, nhóm tư vấn ngồi lại và hỏi:
“Giả thuyết thị trường tốt nhất để gia nhập là gì?”
Bạn có thể đưa ra 4 yếu tố:
-
Tốc độ tăng trưởng thị trường
-
Mức độ người dân thích dùng mobile payment
-
Độ hấp dẫn của sản phẩm với thị trường
-
Ít đối thủ cạnh tranh
Từ trực giác và kinh nghiệm, bạn đưa ra Day 1 hypothesis:
→ “Brazil rất có khả năng là thị trường tốt.”
Sau đó bạn tiến hành nghiên cứu từng yếu tố.
-
Bạn kiểm tra: dân số 200 triệu → thị trường lớn
-
Bạn kiểm tra: người dân thích mobile payment → đúng
-
Bạn kiểm tra: sản phẩm hợp với thị trường → đúng
-
Nhưng: cạnh tranh thấp? → sai hoàn toàn. Brazil cạnh tranh cực kỳ cao.
Vậy bạn làm gì?
→ Bạn “cắt bỏ” giả thuyết sai.
→ Bạn giữ lại 3 yếu tố còn đúng.
→ Bạn cập nhật kết luận mới dựa trên những yếu tố còn lại.
Kết luận cuối cùng vẫn có thể là:
“Brazil phù hợp để gia nhập vì thị trường lớn, thói quen tốt, sản phẩm hợp.”
Nhưng quan trọng nhất là:
Bạn đến được kết luận nhanh hơn, mạch lạc hơn, và biết rõ bạn đang kiểm chứng điều gì.
Consulting làm việc như thế nào ở bên trong?
Quy trình của họ luôn theo 6 bước:
1. Hiểu mục tiêu của ban lãnh đạo
Không phải là “làm phân tích”, mà là:
Ban lãnh đạo muốn đạt điều gì?
Ví dụ: tăng lợi nhuận, mở rộng thị trường, tối ưu chi phí…
2. Chuyển mục tiêu thành các mục tiêu dự án
Mỗi mục tiêu lớn phải được “dịch” thành câu hỏi rõ ràng như:
-
“Chi phí tăng ở đâu?”
-
“Thị trường nào tăng trưởng cao nhất?”
-
“Phân khúc nào mang lại lợi nhuận?”
3. Chia nhỏ vấn đề
Consulting thường chia thành:
-
Workstreams
-
Modules
-
Key drivers
Dù tên gọi khác nhau, ý tưởng là:
Tách vấn đề lớn thành những phần nhỏ, không trùng nhau và bao phủ toàn bộ.
(Đây là nguyên tắc MECE – Mutually Exclusive, Collectively Exhaustive.)
4. Đặt giả thuyết cho từng phần nhỏ
Mỗi nhóm, mỗi thành viên sẽ có một giả thuyết riêng:
-
“Chi phí nhân công đang tăng quá nhanh.”
-
“Thị trường Brazil phù hợp nhất.”
-
“Khách hàng trẻ có khả năng dùng sản phẩm nhiều nhất.”
5. Xác định dữ liệu cần thu thập
Thay vì:
“Cứ thu thập tất cả đi, rồi tính.”
Consulting hỏi:
“Tôi cần dữ liệu gì để chứng minh giả thuyết này đúng hay sai?”
Và chỉ thu thập đúng thứ đó.
6. Phân tích → kiểm chứng → cập nhật kết luận
Quá trình này lặp đi lặp lại:
-
Giả thuyết A → đúng? Giữ lại.
-
Giả thuyết B → sai? Loại bỏ.
-
Giả thuyết C → thiếu dữ liệu? Bổ sung.
Mỗi lần loại bỏ/giữ lại, kết luận tổng thể sẽ được cập nhật.
Quy trình này giúp consultant không bị lạc trong dữ liệu, mà luôn biết rõ họ đang tiến đến đâu.
Nhưng có một vấn đề rất lớn:
Đa số mọi người nghĩ “muốn đúng thì phải đủ dữ liệu”.
Nhưng càng tìm dữ liệu, họ càng bế tắc.
Đây là lỗi tư duy phổ biến:
-
Muốn biết tất cả trước khi đưa ra câu trả lời
-
Sợ sai nên không dám đưa giả thuyết
-
Sợ dữ liệu “thiếu”
-
Sợ đi sai hướng
-
Dành 80% thời gian để phân tích thứ… chẳng liên quan
Trong khi consulting làm điều ngược lại:
Họ dám đưa ra câu trả lời từ sớm để xác định thứ gì đáng phân tích.
Nghe có vẻ rủi ro, nhưng thực tế lại giảm rủi ro.
Bài viết dựa trên video của Heinrich, đã có 6 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực consultant
